Poluiskorišćeni nepotrebno jaki hardver

Jelena Krivokapić

O slici Žolta Kovača i ciklusu

Poluiskorišćeni nepotrebno jaki hardver

Opus Žolta Kovača nastao je na iskustvima analitičkog i postminimalističkog slikarstva. Reč je o organizovanoj aktivnosti proizvođenja slîka u kojima njen jedinačni programski entitet – slika, i kada polazi od razrade elemenata jedne, naizgled konvencionalne pikturalne i plošne semantike, po pravilu ukazuje na pitanja izvan granica svog medija ili likovne kulture po sebi. U tom smislu, i veze koje ovaj umetnik uspostavlja sa različitim oblicima apstraktne i minimalne umetnosti, podražavajući njihove formalne i komunikacijske aspekte – za cilj imaju proizvođenje značenja u jednom sasvim posebnom društvenom i kulturološkom kontekstu.

Aproprijacijom redukcionističkih plastičkih elemenata istorijske apstrakcije i minimalizma, kao i njenih protokola viđenih u ritualnim islikavanjima idealno zaravnjenih površina, preglednoj reparticiji bojenih planova i njihovih kontrasta, izolovanju prisustva novih plastičkih egzistencija, kao sublimnih emocionalnih stanja jedinke ili elokventnih oblika nove političke subjektivnosti –  autor nastoji da pronikne u analognu strukturu društva i njegovih ekranskih protokola. Redukcionistička slika umetnika je i nastala kao deo ovog svesnog udela i doprinosa društvu „spektakularne vizualizacije“, po savremenim antropolozima, i njegovog neprestanog live streaming ogledanja u oblicima prisnog pre-poznavanja, ali ne i suštinskog poznavanja stvari i odnosa. Sa svakim novim ciklusom Žolta Kovača, obnavlja se neki od jedinačnih aspekata ekranske kulture kroz rukom islikavane all-over-e kojima se repliciraju naličija ove medijatizovane slike svakodnevice i njenih otuđenih društvenih rituala.

Aluminijumska ploča, betonski zid, srebrno ili sivo obojena slikarska podloga na kojoj autor interveniše, na taj način postaju polja intencionalnih zaravnanja, u kojima je sugestija dubine potpuno abolirana u korist površine, do titrave uglačanosti ili blazirano niske ekranske rezolucije slike, realizovanih ne-slikarskim materijalima kao što su metalik, industrijska boja ili autolakovi. Novostvoreni „slikarski ekrani“ maskirali su pozadinu društvenih protokola, njegovih mitova ili autoretoričke komentare samog autora. Na njihovim površinama kao da se subverzivno urezuju zapisi, od javnosti skrivena intima hibernizovane realnosti svakodnevice; optimizuje rezolucija ekranske slike na mestu urušene performativnosti sećanja; jezikom apstrakcije očitavaju se pouke o rekreiranju novih protokola društvene stvarnosti. (Prazno vreme, 2008 – Glupe slike, 2009 – Nacija bez muzeja (Majdanpečka Monaliza) – Sjajne slike, 2013 – Blagi Bože, Upomoć, Smrt i druge slike, 2017).

U Žoltovom radu, podražavanjem različitih aspekata slikarskog redukcionizma, apeluje se dodatno na redukcionizam smisla i učinak koji medijatizacija slika ima na kreiranje potpuno apstraktnog, obezvremenjenog i gotovo bestelesnog odnosa prema drugome. Sa najnovijim ciklusom radova upravlja se naša pažnja na „Poluiskorišćeni nepotrebno jaki hardver“, kao aluziju na visoko sofisticirane naprave ili društvene prakse nesrazmerno zahtevne prema ukupnom potencijalu čovekove pojedinačne egzistencije i njegovih duhovnih potreba. Sumirajući ovu poziciju nesrazmere i potpunog odsustva dosluha između različito anticipiranih stvarnosti, umetnik kontekstualizuje sopstvenu ambivalentnu poziciju odgovornog (korporativnog ?) „proizvođača slika“, pedagoga i autora po svojoj sopstvenoj volji ili nužnosti. Pa su tako ovi radovi, kao i oni iz prethodnog ciklusa pod nazivom „Sjajne slike“, zamišljeni kao didaskalije o unutrašnjoj logici same slike i njenim gradivnim elementima; o njenom posredovanju u lancu kontemplativne meditacije ili u mreži savremenih društvenih komunikacija, kao i o entitetu koji elokventno korespondira sa specifičnim duhom vremena u kome nastaje ili kao o autističnom avataru koji živi život svog tvorca.

Mogući scenario: iako vođen pozitivnom utopijskom vizijom i sigurnom rukom svog autora u vremenu sadašnjem, započeti „slikarski program“ Poluiskorišćenog nepotrebno jakog hardvera ne izbacuje, međutim, ništa osim potencijala grešaka, nasumičnih mandata prirodnih boja i njihovih fosforocentričnih ispada, „brbljivih“ konfiguracija nekontrolisanih linearnih bujanja i njihovih brisanja, sintetičke matrice proizvedene subverzivnom (samo)voljom ili „unutrašnjom nuždom“ nekog nevidljivog akustičkog autoriteta. On upravlja umetnikovom inspiracijom, slobodnim vremenom ili društvenom ambicijom. Sve reprezentativne slike i projekcije sveta „spektakularne vizualizacije“, visoka očekivanja tehnološkog društva i njegova supersonična ubrzanja, subliminalna egzistencija duha teorije i njene elokvencije – opteretile su ovaj potencijal utopije i zagušile prostor slobodne arbitraže mišljenja i delanja, a sliku (ili njenog tvorca ?) učinile taocem nerealne društvene misije, umetničke ambicije ili sopstvene erudicije.